Spalona widownia, a scena nie
Spalona widownia, a scena nie – z serii ciekawostek teatralnych powiemy dzisiaj o tym, czym w teatrze jest żelazna kurtyna.
Dzięki temu wynalazkowi, kiedy stanie się nieszczęście i w teatrze zacznie płonąć, może się stać tak, że zostanie spalona widownia, a reszta teatru pozostanie nienaruszona.
Tekst czytelny na komórce:
https://www.facebook.com/grzegorz.kempinsky/posts/10219983477071705
Spalona widownia, a scena nie
Choć przez dekady teatry płonęły, często do fundamentów, dopiero w 1782 roku zastosowano wynalazek, który miał pomóc ocalić niejeden gmach. Tego to roku w Bonn wbudowano w strukturę teatru żelazną kurtynę.
Jest to metalowo-azbestowy stop, który po opuszczeniu dość skutecznie powstrzymuje rozprzestrzenianie się płomieni.
Na ziemiach polskich pierwsze żelazne kurtyny pojawiły się w XIX stuleciu.
Obecnie rozpowszechnioną praktyką jest stosowanie całego systemu żelaznych kurtyn/kurtyn przeciwpożarowych. Encyklopedia teatru polskiego donosi na przykład, że Teatr Wielki w Łodzi ma aż cztery kurtyny stalowe oddzielające scenę od widowni i zaplecza teatru.
Dzięki temu wynalazkowi, gdy w styczniu 1994 zapalił się Teatr Polski we Wrocławiu, spłonęła widownia, ale scena pozostała w zasadzie nienaruszona. W tej niepowtarzalnej scenografii wystawił swe przedstawienie “Złowiony: rekonstrukcje” wg Tadeusza Różewicza Jerzy Grzegorzewski. Na zdjęciu powyżej – scena ze spektaklu, w tle – spalona widownia, ale fotele stoją na nieuszkodzonej scenie. (fot. Adam Hawałej)
https://www.facebook.com/hashtag/czywiecie%C5%BCe?__eep__=6&source=feed_text&epa=HASHTAG
Kurtyna
Kurtyna – element dekoracji teatralnej, wykonany z tkaniny (niekiedy drapowanej lub malowanej), służy do oddzielenia świata fikcyjnego (sceny) i rzeczywistego (widowni) oraz osłonięciu technicznych czynności wykonywanych na scenie podczas spektaklu.
Elementy kurtyny
- prospekt wyznacza perspektywę sceny, buduje w jej głębi elementy dekoracji,
- paludament maskuje nadscenie, tworzy sklepienie sceny,
- kotara wyznacza boczną granicę sceny,
- kurtyna sceniczna (zasadnicza lub prosceniowa) zamyka ramę sceny, odgradza scenę od widowni.
W starożytnej Grecji nie znano kurtyny. Pojawiła się ona dopiero w teatrach rzymskich, gdzie rozpoczęcie spektaklu sygnalizowano widzom przez opuszczenie zawieszonej zasłony, zwanej auleum, która opadając, kryła się w przeznaczonym na nią otworze w podłodze sceny. Zakończenie spektaklu oznajmiano natomiast słowami: Acta est fabula (“Sztuka skończona”). Rzymianie stosowali także inny typ kurtyny zwany siparium, była to prawdopodobnie kurtyna rozsuwana.
Do czasów romantyzmu kurtynę podnoszono na początku spektaklu, a opuszczano dopiero na końcu. Były to ważne elementy ceremoniału towarzyskiego, jakim stał się teatr XIX-wieczny. Od tej zasady wyłamały się teatry bulwarowe, które opuszczały kurtynę także pomiędzy aktami. Stało się to przyczynkiem do złośliwości pod adresem pracowników technicznych, mówiono, że czynią tak, aby ukryć swoją nieudolność przed widzem. W XIX wieku kurtyny często były bogato zdobione lub malowane.
Z czasem znaczenie kurtyny malało. Współczesne kurtyny są o wiele skromniejsze, często inscenizator rezygnuje z jej zastosowania. Pierwsze przypadki spektaklu bez kurtyny były spowodowane dążnością twórców do zerwania z podkreślaniem iluzyjności teatru. Inaczej było w teatrze Wsiewołoda Meyerholda w początkach XX wieku, który chciał uczynić widzów współtwórcami spektaklu, rezygnował z kurtyny i z wyznaczanego przez nią podziału na scenę i widownię. Wiele teatrów powstałych po Drugiej Reformie Teatru idzie w jego ślady, nie stosuje kurtyny, zacierając granicę między tym co teatralne a tym, co rzeczywiste.
Istnieje kilka różnych rodzajów kurtyn teatralnych: kurtyny greckie – rozsuwane w poziomie na boki; kurtyny włoskie – rozsuwane skośnie; kurtyny weneckie – podnoszone pionowo i układające się w fałdy; kurtyny francuskie – podnoszone pionowo; kurtyny niemieckie – podnoszone pionowo.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kurtyna_(teatr)
#teatr