Rzeszowskich TRANS/MISJI dzień Czeski
Rzeszowskich TRANS/MISJI dzień Czeski – to następna relacja mojego własnego wysłannika z Rzeszowskich TRANS/MISJI, międzynarodowego festiwalu teatralnego.
Dwa odcienie wiary, siły charakteru i słabości ludzkiej natury
Nieoczekiwana niespodzianka od Losu czyli słowne szachy brawurowo rozegrane przez dwie męskie natury
“Noemova archa” Vítězslava Marčíka czyli Cud na rzeszowskim Rynku
Dobry teatr dla dzieci tworzy się tak jak dla dorosłych, tylko o trzy nieba lepiej i pięć Kosmosów trudniej; ten wszelko-lalkowy zwłaszcza! Są do bólu szczere i autentyczne, spontanicznie nieopanowywalne i nieprzewidywalne, nieznośnie prawdziwe w swoich ocenach, sądach i opiniach. Przy tym wszelkie działania teatralne (lalkowe zwłaszcza) w przestrzeni ulicy i miasta są dla twórców i aktorów prawdziwym wyzwaniem.
Jak się Brzdoncom i Psztynuclom opowiada taką historię jak Wyprawa Noego? Prosto, jasno, klarownie, bez udziwniania. Minimum środków, mnóstwo serca, dodać po beczce pomysłowości i wyobraźni, doprawić „wejście w tekst i opowieść” na 1000 procent humorem, szczerość przekazu (czyli dziecięcego widza traktujemy jako partnera);ot co, receptura gotowa. Jeszcze tylko jeden najważniejszy składnik: aktorscy czarodzieje, którzy „mają na to pomysł”.
Ostatnią z nich napisał najpóźniej (gdzieś w okolicy maja do listopada 1976), poświęcając tekst pamięci zmarłego na emigracji Alfreda Radoka: cenionego czeskiego reżysera teatralnego i filmowego, swojego wykładowcy z praskiej DAMU (na której w latach 1962 – 1966 przyszły prezydent zaocznie studiował reżyserię teatralną). Przekornie właśnie owa umiejscowiona jest historycznie w najgłębszych mrokach komunizmu: jest rok 1964, Czechosłowację od siedmiu lat stalinowsko betonuje władza Antonína Novotnego, Jiřina Bohdalová jest boginią filmowo- teatralno- piosenkarską Czechów (ponoć zupełnie na te swoje ówczesne 33 lata nie wygląda, cześć jej i chwała!).
Zaś niejaki Ferdinand Vaněk, dramaturg i opozycjonista (Havel nawet wreszcie go ożenił!), trafia z nakazu pracy socjalistycznej do małego browaru w maleńkiej wioszczynie gdzieś na Morawach. Jest, może podtaczać i toczyć beczki, codziennie wychodzić do pracy i wracać do domu, a raz na miesiąc dostawać jakieś śmieszne pieniądze za w pełni solidną i uczciwą pracę. Sam ten fakt Ferda traktuje jako uśmiech Losu; poza złamaniem zasad i jakąkolwiek pro-reżimową współpracą zrobi wszystko, by ten status quo utrzymać. Jednak tym razem nie on trzyma karty losu, dzierży władzę; tu panem jest Browarnik. On też jest zależny od kogoś: bardziej od jakiegoś Cienia, niż od Kogoś na Górze.
Uwaga, w tym miejscu z tytułem zaczynają się schody, błądzenie we mgle znaczeń i kluczenie po meandrach sensów.
Bowiem czeskie AUDIENCE może oznaczać Audiencję lub Posłuchanie, choć ma drugie, o wiele bardziej nośne znaczenie: Publiczność, Publika, Widz
Słynne poczucie humoru Vaclava Havla i jego umiłowanie do semantycznych pułapek, mentalne zrzucanie czytelników do znaczeniowych lochów.
Štěpán Pácl na scenie Márnice Teatru Petra Bezruča* odczytał tekst Havla tak, iż chwilami staje się jeszcze straszniej aktualny niż w roku 1976. Lub w listopadzie 1981 r. (gdy Feliks Falk w warszawskim Teatrze Powszechnym tworzył polską prapremerę*). Lubo gdy niezawodny przyjaciel Jirí Menzel nakręcił filmową wersję „Audiencji” w przepełnionym powietrzem i wiatrem roku 1990.*
Jedno jest pewne, niezależnie od czasu, pory, epoki: ten tekst nigdy się nie zestarzeje, za nic nie straci na aktualności.
Pomimo tego, że Mieć bardziej mami, błyszczy i kusi – to Być jest istotniejsze, daje szczęście, spokój i bezpieczeństwo; i oby tak pozostało!
Autorką zdjęć obrazujących lalkową wyprawę biblijną jest Wiktoria Cieśla, jej oraz biuru prasowemu MFS TRANS/MISJE pięknie dziękuję za zgodę na publikację.
Zdjęcia ze spektakli “Audiencja” Vaclava Havla są autorstwa Macieja Michalskiego.
Udostępnione dzięki uprzejmości Teatru im. W. Siemaszkowej oraz MFS TRANS/MISJE
Arka Noego Vítězslava Marčíka, scenariusz i scenografia Vítězslav i Eva Marčíkovie, muzyka Vítězslav Marčík; obsada: Marian Mazur (Bóg), Jakub Tomoszek (Noe), Dorota Grycz ( Luiza, Kogut), Wanda Michałek ( Córki), Jan Szymanik (Synowie); Tesinskie Divadlo Scena Bajka, prapremiera czeska 2 października 2015 r., prapremiera polska 16 października 2015 r.
AUDIENCJA Vaclava Havla, reżyseria Štěpán Pácl i koledzy, obsada: Norbert Lichý (piwowar), Jiří Müller (pisarz Vaněk); Divadlo Petra Bezruča, Scena Márnice, premiera 16 listopada 2013; Teatr im. Wandy Siemaszkowej, Mała Scena, prezentacja 28 sierpnia 2018
*www.vitamarcik.cz/co-pripravujeme/noemova-archa.html,
*https://kempinsky.pl/encyklopediateatru.pl/przedstawienie/67415/arka-noego,www.tdivadlo.cz/play/arka-noego ,
*https://kempinsky.pl/encyklopediateatru.pl/przedstawienie/9409/audiencja,
*www.imdb.com/title/tt1783243/?ref_=nm_flmg_wr_16
#TRANS/MISJE